[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Instrukcja dla pułkownika Gabriela Wojniłłowicza udają-
cego się do króla Jana Kazimierza, jak ma królowi przed-
stawić sprawę uwolnienia księcia z niewoli.
Oryginał pisany własnoręcznie przez Bogusława Radziwiłła, zapewne
minuta; Biblioteka PAN w Krakowie, rkp. 342, s. 195 196 (rękopis
zawiera akta i listy z archiwum Wincentego Gosiewskiego).
Jego Miłości Pana Wojniłłowicza, mego Miłościwego Pana
i Brata upraszam, aby mnie w łaskę Króla J.M., Pana i
Dobrodzieja mego, insynuował i przyczyny tak długiego me-
go niepowrotu opowiedział, to jest, żem nie jeden, ale z for-
tecami i dobrymi ludzmi do Króla J.M. miał powrócić, tylko
żem per media wprzódy Birże chciał z rąk szwedzkich elibe-
rować, a potem rzeczy moje z Elbiągu kształtnie jako do
Hamburku wywiezć, jako tedy przez różne osoby duchowne i
świeckie różnymi czasy dałem Królowi J.M. Panu memu in-
tencyją moją do wyrozumienia, tak teraz fortuito per hanc
przez Ordę captivitatem sam przywrócony do służb Jego
Królewskiej Miłości będąc, cnotą i wiarą się obliguję, że
Królowi J.M. i Rzeczypospolitej szczyrze i życzliwie służyć
będę, tylko abym z Elbiąga rzeczy moje jakokolwiek
dzwignął, interest Królowi Jego Miłości, bo dicare przez
substancyją
per media przez środki, przez podstęp
fortuito per hanc... captivitatem przypadkowo przez tę... niewolę
interest Królowi jest w interesie Króla
dicare bogacić
moją hostem non convenit; przejrzawszy się w wojskach
szwedzkich mogę się na co zejść Królowi Jego Miłości, a do
tego Słuck fortecę w ręce dawszy i ludzie moje Królowi Jego
Miłości. Może Król Jego Miłość być pewien, że mu do-
trzymam wiary, bo gdybyż z ojczyzny wyjechał, sobie by
tylko zaszkodził i majętności wiecznie postradał.
Proszę i o to Jego Miłości mego Miłościwego Pana, aby to
wszystko Jego Miłości panu marszałkowi wielkiemu,1 Jego
Miłości panu koniuszemu,2 Jego Miłości księdzu podkancle-
rzemu,3 Jego Miłości panu Pacowi,4 podkanclerzemu litew-
skiemu, i drugim Ich Miłościom panom senatorom, i o to Ich
Miłościów prosił, żeby[m] in plena libertate et amnistia pro
forma gaudere mógł.
Osobliwie, ponieważ nie tylko sam, ale i przodkowie moi
wojska koronnego łaski i miłości uznawali służąc przez te
wszystkie czasy z Ich Miłościami mymi Miłościwymi Pana-
mi i obok stawiając przy tym, że taż extrema necessitas, co i
mnie, do szukania postronnej protekcyi przywiodła Ich Mi-
łościów, pokornie Ich Miłościów moich Miłościwych Panów
upraszam, aby [...]towa, życząc swym instancyja do Króla
Jego Miłości, jakobym pure libertate et amnistia z Ich Miłoś-
ciami mógł gaudere, żebym tym prędzej Ich Miłościom mym
Miłościwym Panom służyć mógł i ojczyznie przysłużyć się.
hrostem non convenit wroga nie należy
in plena libertate et amnistia pro forma gaudere cieszyć się pełną
wolnością i amnestią prawomocną
extrema necessitas ostateczna konieczność
pure libertate et amnistia rzetelnie wolnością i amnestią
gaudere cieszyć się
Informacyja książęcia Bogusława Radziwiłła do
traktowania o amnestyją
Napisana między 27 stycznia i 10 lutego 1657 r. Minuta: AGAD AR,
dz. XI, nr 48, s. 103 110. Kopia: ibidem, dz. II, księga 64, s. 205
213 (odpis wykonany w początkach XVIII w. z księgi zwanej
Memorabilia Jana Pękalskiego).
Ten pretekset tylko ma być, że się posyła po to, aby Król
J.M. ciało nieboszczyka książęcia Jego Miłości, pana
wojewody,1 w Tykocinie zawojowane przez Jego Miłość,
pana wojewodę wileńskiego,2 które ma u siebie, księżnie Jej
Miłości, pani starościnej żmudzkiej,3 wespół i z sprawami
zabranymi,4, które nikomu prodesse nie mogą, wydać
rozkazał.
Ponieważ wszytek Dwór na dwie fakcyje hetmanów dwóch
litewskich5 się rozdzielili, tak sobie we wszytkim postąpić
ostrożnie, żeby żadnej strony nie dysgustować, ale spem om-
nem et fiduciam w łasce Jego Miłości pana kanclerza koron-
nego6 pokładam i jako tego, którego probatam już mam ami-
titiam przez tyle wyświadczonych chęci zadatków. Zaraz
przyjechawszy do niego się brać, a ode mnie o mojej upew-
nić usłudze i wzajemnej życzliwości. Przyczyny przyjazdu
swego realiter mu opowiedzieć ad seria hac metodo.
Prosić go, aby nie tylko sam temu wierzył, ale też Królowi
J.M. to wytłumaczył, żem a partibus Regni defeci nie
prodesse przynieść korzyści
spem omnem et fiduciam nadzieję całą i ufność
probatam.,. amititiam wypróbowaną przyjazń
realiter prawdziwie
ad seria hac metodo poważnie w ten sposób
a partibus Regni deieci opuściłem stronę królewską
lekkomyślnie, ani się dawszy uwieść obietnicami wielkimi,
bom zawsze sua sorte contentus żyć zwykł, ale summa et ex-
trema prawie coactus necessitate, i to wtenczas dopiero, kie-
dy Pana7 w ojczyznie już nie było i kiedy hetmani koronni i
senatorowie niemal wszyscy partes sveticas secuti, tak żem
prawie ultimus, in fine decembris, po wzięciu Elbląga, do
króla szwedzkiego accessi, his najbarziej impulsus rationi-
bus, żem o łasce pańskiej z tych miar cale desperować
musiał, nie tylko że ochotę moją do usługi Rzeczypospolitej,
którąmem pokazał w zaciągnieniu 4000 własną swoją kopą8
ludzi, niewdzięcznie przyjęto, ale, co więtsza, i na dwoje mo-
ich listów, którem pod Kraków i Czorsztyn tak do Króla
J.M., jako i do J.M. pana kanclerza9 posyłał i w których o
buławę polną i vaci10 starostwa po nieboszczyku bracie11
[ Pobierz całość w formacie PDF ]