[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Taką sytuacją może być np. zawiśnięcie na zaklinowanej gdzieś linie po odpadnięciu od
skały w terenie przewieszonym. Jak najszybciej trzeba wówczas zawiązać węzeł
samozaciskowy na linie, na której wisimy. Pętla musi być na tyle długa, żeby można było
stanąć w niej nogą dla przywrócenia normalnego krążenia krwi. Teraz trzeba przywiązać do
liny prusikiem drugą pętlę, już krótszą i przymocować ją solidnie do uprzęży. Przesuwając to
jeden, to drugi węzeł (odciążony na ten moment) do góry, przemieszczamy swoje ciało
coraz to wyżej do łatwiejszego terenu, punktu asekuracyjnego albo stanowiska.
Przyrządy zaciskowe znamy już dobrze z technik jaskiniowych. Współcześnie używa się
najchÄ™tniej poignèe i croll produkcji francuskiej firmy Petzl lub im podobne urzÄ…dzenia
wytwarzane przez firmy konkurencyjne (np. Camp). Niektórzy wspinacze używają jumary,
nieco inne przyrzÄ…dy, rzadko stosowane w jaskiniach. Do poignèe przyczepiona jest dÅ‚uga
pętla na nogę, podczas gdy croll umocowany jest bezpośrednio przy uprzęży. Technika
wznoszenia się na linie jest dość prosta. Wisząc na krolu podsuwamy wysoko na linie
przyrząd nożny i w nim stajemy. W chwili prostowania się do pozycji pionowej odciążony
croll przesuwa się automatycznie na linie i zaciska na tejże, gdy się na nim zwiesimy, by z
kolei przesunąć wyżej puanietkę. Ze względów bezpieczeństwa przyrząd nożny musi być
połączony z uprzężą asekuracyjną dodatkową lonżą.
Opis drogi wspinaczkowej
1. Rzezba skalna terenu
Opisując drogę wspinaczkową trzeba koniecznie wyjaśnić, jakimi formacjami skalnymi ona
przebiega. Inaczej trudno byłoby ją w ogóle zidentyfikować w terenie. Wyróżniamy
następujące formacje występujące w terenie skalnym:
- płaskie
- wypukłe
- wklęsłe
- pionowe
- poziome
- przewieszone
- odstrzelone.
Formacje płaskie to wszelkie płyty, ściany i ścianki. Mogą być lite lub spękane oraz strome
lub połogie.
Formacje wypukłe to: grań, filar, żebro, grzęda, kant. Grań jest szczególną formacją, bo
wyznacza ją względnie pozioma linia przecięcia dwóch płaszczyzn odpowiadających
zboczom (ścianom). Pozostałe elementy wypukłe to formacje pionowe. Filar jest
wyznaczony przez względnie pionową linię przecięcia dwóch bardzo stromych ścian. %7łebro
to po prostu mniej stromy filar a grzęda to jeszcze bardziej połogie żebro. Kant jest ostrzem
filara o bardzo ostro zarysowanej linii.
Strona 22 z 22
WSPINACZKA SKALNA
Formacjami wklęsłymi są: depresja, żleb, rynna, komin, rysa, zacięcie, załupa, nyża,
dziurka, ale także ewidentne obniżenia w grani: przełęcz, przełączka oraz siodło. Depresją
jest każde duże wklęśnięcie na skalnym zboczu. Depresją jest też każdy żleb i rynna, które
z kolei są formacjami względnie pionowymi, powstałymi na linii ścieku wody (rynna) i
spadających kamieni. %7łleby osiągają często bardzo duże rozmiary zarówno co do
wysokości, jak i szerokości. Ich dno usłane bywa rumoszem skalnym. Komin to tak szerokie,
pionowe zagłębienie w skale, że mieści się w nim całe ciało wspinacza. W Tatrach kominy
mogą mieć nawet kilkudziesięciometrową wysokość. Rysą jest takie pęknięcie w skale czy
też na tyle szeroka szczelina, by dało się tego chwytać lub wkładać tam stopy. Rysy mogą
być pionowe, poziome i ukośne. Dużą formacją względnie pionową, v-kształtną w przekroju,
jest zacięcie. Załupa to jak gdyby poziomo położone minizacięcie. Nyża to wgłębienie w
skale, do którego można zmieścić jeśli nie całe ciało, to przynajmniej jego znaczną część.
Dziurki trafiają się (i to często) głównie w skale wapiennej. Dziurka wykorzystywana jako
chwyt czasem mieści dłoń, czasem tylko końce palców.
Formacjami poziomymi są rozmaite stopnie, platformy, półki, gzymsy, listwy, balkony,
kazalnice i zachody. Wszystkie one nie muszą być dokładnie poziome, ale zasadniczo ich
przebieg jest horyzontalny. Stopień może mieć powierzchnię porównywalną z podeszwą
buta, większa jest platforma. Ta z kolei, jeśli jest mocno eksponowana, bywa nazywaną
kazalnicą, a jeśli ma kształt wydłużony nawet do kilku metrów półką. Bardzo wąska,
kilkunastocentymetrowa półeczka to gzyms lub listwa. Formacja względnie pozioma,
przecinająca w poprzek (lub ukośnie) całą ścianę nazywa się zachód.
Formacje przewieszone to przewieszki, okapy i dachy. Z przewieszkÄ… mamy do czynienia,
gdy kÄ…t nachylenia skaÅ‚y przekracza 90º. Przewieszka o ostro zarysowanych krawÄ™dziach
określana jest zazwyczaj mianem okap. Okap ze spodnią powierzchnią względnie poziomą
nazywa siÄ™ dach.
Formacje odstrzelone (inaczej: odspojone lub odpęknięte) od litej skały mogą być różnych
kształtów i rozmiarów. Dla wspinacza istotne są odstrzelone płyty i bloki, bo mogą być
wykorzystywane do asekuracji. Bardzo duży blok to turniczka.
2. Stopnie trudności dróg wspinaczkowych
Różna może być trudność wspinaczek. Oczywiście to, co dla wspinacza przeciętnego jest
trudne, dla wybitnego może być całkiem łatwe. Z tego powodu już we wczesnych latach
rozwoju alpinizmu pojawiła się potrzeba jakiejś standaryzacji trudności w opisach
pokonywanych dróg. W końcu wspinacz wybierający się na drogę, której nie zna, powinien
wiedzieć, czego się na niej spodziewać i czy jej trudność nie jest aby dla niego zbyt duża.
Stara, ale do dziś używana (po wprowadzeniu pewnych uzupełnień i zmian) alpejska skala
trudności dróg wspinaczkowych, zwana też skalą UIAA, dzieli trudności i klasyfikuje je w
postaci cyfr rzymskich. Kiedyś używano cyfr od I do V, potem do VI a obecnie skala jest
otwarta od góry. Dodatkowo stosuje się też plusy i minusy, co uprecyzyjnia informację (np.
VI- jest łatwiejsze niż VI ale trudniejsze od V+). Podobnie zbudowana jest polska, tatrzańska
skala trudności, wprowadzona w latach trzydziestych ub. wieku przez W.H.Paryskiego.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]